* O Rafale Gurowskim herbu Wczele *

Rys biograficzny

    Rodzina Gurowskich herbu Wczele, wywodząca się z Gurowa koło Gniezna, posiadała wiele majątków i piastowała ważne urzędy w Wielkopolsce. Melchior Gurowski, syn Samuela i Zofii Chełkowskiej, doszedł do fortuny niemal magnackiej. Posiadał m.in. Gołuchów w pow. kaliskim, Kleczew w pow. konińskim, Wyszynę w pow. kolskim, Trzebiny i Piotrowice w pow. wschowskim (posag żony), gdzie w 1695 r., pierwszy w Wielkopolsce zwolnił za wykupem poddanych, przenosząc ich na czynsz. Zmarł w 1704 roku.
    Pozostawił trzech synów: Melchiora - kasztelana poznańskiego, Jana - starostę obornickiego oraz Józefa Bernarda - opata przemęckiego. Melchior był ojcem Rafała, Władysława Rocha, Aleksandra i Melchiora.
    Najstarszy z braci, Rafał Gurowski - kasztelan poznański i starosta wschowski - urodził się w 1716 r. w Kościelcu koło Koła. Jego matką była Zofia z d. Przyjemska, pierwsza żona wspomnianego Melchiora Gurowskiego. Kształcił się we Francji, a w 1745 r. otrzymał starostwo kolskie. Za namowa ojca zaciągnął się do wojska francuskiego i - polecany przez dwór saski - znalazł miejsce przy sławnym marszałku, księciu Maurycym Saskim, synu króla Augusta II. Pod jego rozkazami walczył w bitwie pod Fontenoy. Po powrocie z wojny został szambelanem króla Augusta III.
    W 1752 r., ożenił się z Ludwiką Tworzyańską, kasztelanką przemęcką. Z tego związku narodziły się dzieci: synowie - Jan Nepomucen ur. w 1764 r. i Władysław ur. 28 października 1769 r., oraz córki - Rozalia (*1771), Jadwiga (*1760) i Weronika (*1775).
   Był właścicielem kilku wsi koło Wschowy m.in. Dryżyny pod Szlichtynową, przy granicy Wielkopolski ze Śląskiem. W swych poczynaniach częstokroć starał się wzorować na bracie Władysławie Rochu, robiącym karierę polityczna. Obaj bracia odczuwali zdecydowaną niechęć do króla pruskiego Fryderyka II i stanowczo przeciwstawiali się pruskim zakusom w Wielkopolsce. Natomiast cesarzową Austrii, Marię Teresę, darzył Rafał Gurowski sympatią i wyrażał się o nie z dużym szacunkiem. W roku 1764 wystąpił jako arbiter na sejmie konwokacyjnym, w tym samym roku otrzymał po teściu kasztelanię przemęcką.
   Podczas sejmu rozbiorowego w 1773 r. przypominał, że "wojsko pruskie obdarło już dosyć Kraj", co zresztą - jak wiemy - nie wpłynęło w żaden sposób na treść uchwały sejmowej.
    Nazywano go wszędzie hrabią i za takiego się uważał. Dnia 5 listopada 1787 r., następca króla pruskiego Fryderyka II, król Fryderyk Wilhelm II nadal mu dziedziczny tytuł hrabiego wraz z pruską odmianą herbu oraz indygenat śląski, W 1790 r. został kasztelanem poznańskim. Rafał Gurowski zmarł 8 kwietnia 1797 r., w swoich dobrach we wsi Dryżyna koło Szlichtyngowej. Pochowano go w Kościele Franciszkanów dawniej Bernardynów p.w. Św. Józefa we Wschowie, gdzie obecnie wśród cennych zabytków znajdują się epitafia Rafała i Ludwiki Gurowskich oraz ich córek Rozali, Weroniki i Jadwigii. Ponadto przy epitafiach umieszczone są portrety trumienne Rafała, Ludwiki i Rozalii Gurowskich. Ich doczesne szczatki spoczywają w Krypcie grobowej pod Kaplica Krzyża Świętego. Natomiast serca Rafała i Ludwiki pochowano osobno - w kościele św. Jakuba w Obrze
    Rafał Gurowski był osobą bardzo pobożną, podobnie zresztą jak i cała rodzina Gurowskich, świadcząca wiele klasztorom. Sam Rafał był dobroczyńcą klasztoru cystersek w Owińskach, fundował kościoły m.in. w Wyszynie i Kościelcu. Wystąpił do pruskiego ministra z notą, w której dopraszał się, aby jezuici zostali przy swoich fundacjach w zajętym w 1772 r. kraju. Uległ też bardzo wówczas rozpowszechnionemu kultowi św. Jana Nepomucena, fundując jego pomnik (stojący do dziś) w rodzinnym Kościelcu i nadając pierwszemu synowi imiona Jan Nepomucen.

Lech Rugała
Poznań